Στην περίπτωση μελέτης του ποταμού Ευρώτα και των στρεσογόνων παραγόντων που επηρεάζουν το συγκεκριμένο υδατικό οικοσύστημα, ήταν αφιερωμένη η συνάντηση εργασίας κοινωνικών εταίρων, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 4 Ιουνίου, στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη. Ειδικότερα, η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος GlobAqua με θέμα «Διαχείριση των επιπτώσεων πολλαπλών στρεσογόνων παραγόντων στα υδατικά οικοσυστήματα σε συνθήκες χαμηλής διαθεσιμότητας υδάτινων πόρων».
Υπεύθυνος φορέας διοργάνωσης ήταν το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), σε συνεργασία με τα ερευνητικά Κέντρα «ΑΘΗΝΑ» (Ελλάδα) και το “ALTERRA” που αποτελεί τμήμα του Πανεπιστημίου Wagenigen της Ολλανδίας.
Ο στόχος
του προγράμματος
Στόχος του προγράμματος GlobAqua είναι ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ διαφόρων πιέσεων που ασκούνται στα υδατικά οικοσυστήματα και οι συνολικές επιπτώσεις τους στη χημική και οικολογική κατάσταση των ποταμών. Στην περίπτωση του Ευρώτα, η ερευνητική δραστηριότητα εστιάζεται τόσο στη βιογεωχημική, όσο και στη κοινωνικοοικονομική πλευρά της λεκάνης απορροής.
Συμμετοχικότητα
με παράθεση ιδεών-προτάσεων
Οι Dr Philippe Ker Rault και Joke Luttik, του ερευνητικού κέντρου ALTERRA, σχεδίασαν και κατεύθυναν με μεγάλη επιτυχία τη συνάντηση εργασίας, η οποία είχε ιδιαίτερα διαδραστικό χαρακτήρα, ενώ πολύτιμη ήταν η συμβολή της Δρ. Ελένης Καλογιάννη από το ΕΛΚΕΘΕ.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν η αποσαφήνιση των διαφόρων υπηρεσιών που παρέχει ο Ευρώτας στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον, καθώς και η αποτίμηση της κοινωνικής τους αξίας από τους συμμετέχοντες. Συνολικά, 28 κοινωνικοί εταίροι, εκπρόσωποι δημοσίων φορέων, παραγωγικών ενώσεων και συλλόγων της περιοχής, συμμετείχαν στη συνάντηση. Αρχικά, αναπτύχθηκε εκτεταμένα και σε βάθος η έννοια των «υπηρεσιών οικοσυστήματος» για την ευρύτερη περιοχή του Ευρώτα. Οι κοινωνικοί εταίροι τοποθετήθηκαν πάνω σε πιθανά σενάρια κλιματικής αλλαγής, σχεδιασμένα από την IPCC (International Panel on Climate Change) και προσαρμοσμένα για το πρόγραμμα στο επίπεδο της λεκάνης του Ευρώτα. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν -ατομικά και ομαδικά- ερωτηματολόγια που αφορούσαν τα οφέλη, αλλά και τις απειλές που δέχονται οι οικοσυστημικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, κλήθηκαν να καταγράψουν τα ευεργετικά αποτελέσματα, τις δυνατότητες, αλλά και τις απειλές που διέπουν το οικοσύστημα του Ευρώτα, στα πεδία των Παραγωγικών, Ρυθμιστικών, Πολιτιστικών και Υποστηρικτικών Υπηρεσιών της ευρύτερης περιοχής. Οι συμμετέχοντες διαχωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες των 5-7 ατόμων, οι οποίες μετά από σύσκεψη κατήρτισαν ένα ομαδικό πλάνο, με αναφορά παραδειγμάτων, για κάθε μία από τις παραπάνω κατηγορίες.
Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, θα αναλυθούν και τα επιστημονικά αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στη Σπάρτη, το 2017, στα πλαίσια της 2ης συμμετοχικής συνάντησης εργασίας κοινωνικών εταίρων.
Συνδιαμορφώνοντας
την επιστημονική έρευνα
Η συνάντηση εργασίας που διεξήχθη στη Σπάρτη αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη εκκίνηση για το πρόγραμμα GlobAqua, καθώς αποτέλεσε την πρώτη (μετά από μια προπαρασκευαστική συνάντηση τον περασμένο Φεβρουάριο) από τις συναντήσεις κοινωνικών εταίρων, που θα πραγματοποιηθούν το επόμενο έτος και στις υπόλοιπες περιπτώσεις μελέτης (Ην. Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Μαρόκο και Σλοβενία). Επιπλέον, αποτελεί μια ευκαιρία ώστε οι διαδικασίες της διαβούλευσης, στα πλαίσια εφαρμογής της Οδηγίας 200/60 για τα Νερά και διαμόρφωσης των διαχειριστικών σχεδίων, να τροφοδοτηθούν άμεσα με τις θέσεις και τους προβληματισμούς των κοινωνικών εταίρων. Η ιστοσελίδα του GlobAqua, όπου παρουσιάζεται η πρόοδος του προγράμματος, είναι www.globaqua-project.eu/en/home/.
«Καμπανάκι»
για τον Ευρώτα
Οι κυριότερες πιέσεις στη λεκάνη απορροής του Ευρώτα είναι η υπεράντληση νερού, οι γεωμορφολογικές παρεμβάσεις (χαλικοληψίες, αποψιλώσεις, αναχωματώσεις) και η ρύπανση από αγροχημικά και αγροβιομηχανικά λύματα (ελαιοτριβεία, χυμοποιεία), καθώς και από αστικά λύματα. Όπως εκτιμά το ΕΛΚΕΘΕ, παρά τη μεγάλη και προφανή σημασία του ποταμού, το σύνολο της λεκάνης απορροής του δεν είναι αρκετά προστατευμένο, ώστε να είναι εξασφαλισμένο ότι θα μπορεί να συνεχίσει να προσφέρει μελλοντικά το ίδιο επίπεδο «οικοσυστημικών υπηρεσιών» στον τόπο.
