Ως αγγελιοφόρος του μηνύματος περί της βαρύνουσας και κρίσιμης σημασίας της αιμοδοσίας σε σταθερή βάση, καταφτάνει την Τετάρτη (31/1) στη Σπάρτη ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), κ. Παναγιώτης Κατσίβελας, πραγματοποιώντας μονοήμερη επίσκεψη στη Λακωνία. Πρώτος σταθμός τού κλιμακίου του ΕΚΕΑ με επικεφαλής τον κ. Κατσίβελα, θα είναι στις 10:00 πμ το Στρατόπεδο του ΚΕΕΜ, όπου θα διεξάγεται προγραμματισμένη αιμοδοσία, ενώ ακολούθως στις 12:30 μμ, οι εκπρόσωποι του φορέα θα μεταβούν στο Νοσοκομείο Σπάρτης για συναντήσεις με τη διοίκηση και τα στελέχη της μονάδας.

Όπως λέει σε συνέντευξή του στον «Λακωνικό Τύπο», «σκοπός αυτής της επίσκεψης είναι αφ’ ενός η ανάπτυξη σχέσεων με το Νοσοκομείο της Σπάρτης, αλλά και να ενισχύσουμε την δράση του Τμήματος Αιμοδοσίας στις Ένοπλες Δυνάμεις, ιδιαίτερα τώρα που ανασυστήθηκαν τα Κέντρα Νεοσυλλέκτων. Γι’ αυτό θα επισκεφτούμε και το εκεί στρατόπεδο (ΚΕΕΜ) όπου και θα διενεργείται αιμοδοσία».

Πάνω από τον εθνικό μ.ο.
το εθελοντικό αίμα στη Λακωνία
Ερωτηθείς για την επίδοση της Λακωνίας αναφορικά με τα ποσοστά δωρεάς και επάρκειας αίματος, ο πρόεδρος του ΕΚΕΑ παρουσιάζει μια ιδιαίτερα ενθαρρυντική εικόνα –ίσως για πολλούς και μη αναμενόμενη: «Το 2022 στο Νοσοκομείο Σπάρτης συγκεντρώθηκαν 3.785 μονάδες, εκ των οποίων το 79,92% προερχόταν από εθελοντές, όταν ο μέσος όρος του εθελοντικού αίματος στη χώρα ήταν 65,21%. Το πρώτο εξάμηνο του 2023 συγκεντρώθηκαν 1.938 μονάδες εκ των οποίων 82,92% ήταν το εθελοντικό αίμα. Τα στοιχεία του δεύτερου εξάμηνου θα επεξεργαστούμε τώρα στο νοσοκομείο. Συμπερασματικά, στο Νοσοκομείο Σπάρτης γίνεται πολύ καλή δουλειά και η κοινωνία της Λακωνίας αποδεικνύει την κοινωνική της ευαισθησία και την αλληλεγγύη της στους ανθρώπους που δεν μπορούν».

Ακολουθεί η συνέντευξη του Π. Κατσίβελα:

- Είναι ενισχυτικός και σε ποιον βαθμό ο ρόλος και η συμβολή των δράσεων εθελοντικής αιμοδοσίας από συλλόγους-σωματεία και φορείς;
Οι σύλλογοι συγκεντρώνουν πολύ μεγάλες ποσότητες αίματος στη χώρα μας, περί τις 170.000 μονάδες τον χρόνο, ποσότητα πολύ σημαντική. Οι πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο εθελοντισμός εκφράζεται περισσότερο και η συλλογή αίματος είναι μεγαλύτερη όταν οι άνθρωποι λειτουργούν σαν σύνολα ή ομάδες. Αναμφίβολα, οι σύλλογοι σε μικρότερα νοσοκομεία  υποκαθιστούν -όχι σπάνια- τη λειτουργία της προσέλκυσης που είναι σημαντική δράση και βασική προϋπόθεση για την αύξηση του εθελοντισμού και της αιμοδοσίας.

Επίσης, σε μικρότερες κοινωνίες σε επίπεδο κωμοπόλεων και κοινοτήτων, είναι ο πιο πρόσφορος τρόπος για την ανάπτυξη του εθελοντισμού.  

- Υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό και το προφίλ των σύγχρονων αιμοδοτών; Ποιες οι μέσες ανάγκες αίματος τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και ποιες είναι οι κύριες χρήσεις του;
Η χώρα μας χρειάζεται περί τις 550.000 μονάδες αίματος τον χρόνο. Εξ αυτών, οι 100.000 περίπου είναι οι ανάγκες μας για την φροντίδα των ασθενών με μεσογειακή αναιμία, περίπου το 20%. Ακολουθούν τα άλλα νοσήματα του αίματος, οι νεοπλασίες και οι χημειοθεραπείες και βεβαίως οι τραυματίες μας και τα χειρουργεία. Σημαντικές ποσότητες αίματος χρειαζόμαστε για τις μεταμοσχεύσεις που γίνονται στη χώρα μας.

- Υπάρχει μία αίσθηση ότι στην Ελλάδα σημαντική μερίδα του κοινού δεν γνωρίζει ή δεν έχει συνειδητοποιήσει τη σπουδαιότητα και αναγκαιότητα της αιμοδοσίας κι έτσι αποφεύγει ή απέχει από την πράξη ζωής. Διαπιστώνετε αυτή τη στάση;
Αυτό είναι αλήθεια. Πολλοί άνθρωποι απωθούν την σκέψη της ασθένειας και της ανάγκης ως ξένη υπόθεση, που δεν τους αφορά. Δεν είναι λίγες οι φορές που η πραγματικότητα κτυπά και την δική μας πόρτα και τότε έρχονται στην επιφάνεια όλα αυτά για τα οποία αδιαφορήσαμε και αγνοήσαμε.

«Είμαστε στο σωστό δρόμο»
Στο ερώτημα αν υφίσταται έλλειμμα στην ενημέρωση και επικοινωνιακή πολιτική αναφορικά με την παρακίνηση σε αιμοδοσία, ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας απαντά: «Είναι πλέον αξίωμα στη ζωή, ότι όσο περισσότερο προσπαθείς, σ’ οποιοδήποτε τομέα, τόσο καλύτερο αποτέλεσμα φέρνεις. Μετά την πανδημία Covid-19, όπου η αιμοδοσία πέρασε μια μεγάλη κρίση, προκλήθηκαν γεγονότα ελπιδοφόρα για ένα καλύτερο μέλλον και αποτέλεσμα. Μειώθηκε ο μέσος όρος ηλικίας των εθελοντών αιμοδοτών μας από τα 45 χρόνια σε ηλικία κάτω των 35. Προσήλθαν στην αιμοδοσία, τα χρόνια 2021 και 2022, πάνω από 160.000 νέοι αιμοδότες. Αυξήθηκε το ποσοστό του εθελοντικού αίματος από το 62% πριν την πανδημία σε κάτι λιγότερο από το 70%. Αυτά μάς λέγουν ότι είμαστε στο σωστό δρόμο.

Έχουμε αλλάξει το μήνυμα επικοινωνίας και αναδεικνύουμε τη σημαντικότητα να φύγουμε από τον «Αιμοδότη τής μιας φοράς» και να φτάσουμε στον Αιμοδότη που θα δίνει τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο αίμα, με συνέχεια και συνέπεια. Έχουμε το γεγονός, ο κάθε εθελοντής αιμοδότης μας να δίνει κατά μέσον όρο 1,3 μονάδες το χρόνο. Αυτό κάνει το σύστημα της αιμοδοσίας να έχει αστάθεια, να είναι απρόβλεπτο και τελικά άλυτο το πρόβλημα της επάρκειας του εθελοντικού αίματος. Να επισημάνω ότι οι άνδρες μπορούν να δίνουν 4 φορές αίμα το χρόνο και οι γυναίκες 3.

- Έχετε πει ότι «εάν η αιμοδοσία δεν χαρακτηρίζεται από συνέπεια, το έλλειμμα είναι αναπόφευκτο». Επίσης, έχετε δηλώσει πως, σε περιπτώσεις εθνικών κρίσεων (πχ η  τραγωδία στα Τέμπη), κινητοποιείται μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Η απουσία σταθερότητας αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Όπως ανέφερα η σταθερότητα είναι βασική προϋπόθεση για την απόκτηση σταθερών και επαρκών αποθεμάτων αίματος. Η αιμοδοσία είναι σύστημα που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Να επισημάνω την επίδραση των διακοπών στη συλλογή αίματος. Κατά τη διάρκεια των γιορτών των Χριστουγέννων-Πρωτοχρονιάς, του Πάσχα, αλλά κυρίως του καλοκαιριού, δημιουργούνται ελλείψεις αίματος στην αμέσως επόμενη περίοδο και τούτο λόγω μειωμένης προσφοράς αίματος. Ακόμα και ο καιρός επιδρά αρνητικά, όπως ο φετινός παρατεταμένος καύσωνας του καλοκαιριού ή οι πλημμύρες στην Θεσσαλία. Όσον αφορά τα Τέμπη, είναι γεγονός συγκινητικό η αθρόα συμμετοχή στην αιμοδοσία και η μεγάλη συλλογή αίματος, αλλά αυτό θέλουμε να γίνεται χωρίς ανάλογες αιτίες, τις οποίες βεβαίως απευχόμαστε. Ο Έλληνας έχει το ηρωικό στοιχείο μέσα του. Στην ανάγκη και στην καταστροφή σπεύδει να βοηθήσει, να σώσει. Όμως πρέπει να γίνει πιο προγραμματισμένος και να δίνει διάρκεια στην προσφορά του. Και αυτό είναι το ζητούμενο.

- Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που θεωρείτε ότι πρέπει να δρομολογηθούν, ώστε η χώρα μας να διασφαλίσει μελλοντικά τις ανάγκες σε αίμα;
Πρέπει να κάνουμε τα απαραίτητα και αυτονόητα, όπως η ενίσχυση των αιμοδοσιών των νοσοκομείων με στελέχη, να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στην επικοινωνία και την προώθηση του εθελοντικού κινήματος και της αλληλεγγύης και να προωθήσουμε περισσότερο στην Εκπαίδευση αυτά τα νοήματα, με δράσεις σ’ όλα τα σχολεία της χώρας.

Τέλος, μεγάλη μεταρρύθμιση θεωρώ τη δημιουργία ενιαίου φορέα στην αιμοδοσία, ώστε και διοικητικά  και λειτουργικά να ενώσει το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας με τις Υπηρεσίες Αιμοδοσίας των νοσοκομείων.