«Ο Χρήστος μόλις πήρε το δίπλωμα οδήγησης και θέλει να αγοράσει αυτοκίνητο. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις επιλογές αυτοκινήτων που έχει.
Μοντέλο                     Άλφα       Βήτα      Γάμμα    Δέλτα
Έτος                            2003       2000       2001      1999
Τιμή                            4800       4450       4250       3990
Κοντέρ                  105000   115000   128000   109000
Κυβικά εκ. (Χιλ.)      1,79       1,796        1,82       1,783

Ερώτηση: Ποιο αυτοκίνητο έχει το μικρότερο κυβισμό.
Η σωστή απάντηση είναι φυσικά η Δέλτα.
Την ερώτηση αυτή την έκαναν λάθος 63 στους 100 μαθητές της πρώτης τάξης του Λυκείου.»

Πριν από μισό αιώνα, αν ένας μαθητής της Τρίτης τάξης του Δημοτικού σχολείου, (σε αυτή την τάξη διδάσκονταν τους δεκαδικούς αριθμούς) απαντούσε έτσι, δεν θα έβλεπε ενδεικτικό που να είχε τον Θεό μπάρμπα και θα έμενε στην ίδια τάξη. Τότε υπήρχε η ανύπαρκτη την “σήμερον ημέρα” ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ.

Η μνήμη γυρνάει στα παλιά (το κάνει πολύ συχνά άλλωστε).Γυρνάει σε ένα σχολείο κτηριακά τρισάθλιο που το χρησιμοποιούσαν στον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο για Νοσοκομείο. Γκρίζες και άβαφτες οι αίθουσες διδασκαλίας με κάποια τζάμια να λείπουν και κανένας να μην νοιάζεται να τα αντικαταστήσει. Οι μισές τάξεις να μην έχουν πρόσβαση στον μικρό στεγασμένο χώρο (που έτσι και αλλιώς δεν έφτανε για τα εκατοντάδες παιδιά που φοιτούσαν εκεί).Και γύρω-γύρω η λάσπη από κοκκινόχωμα να είναι πανταχού παρούσα. Αυτές είναι οι …οπτικές μνήμες μου από το “Τρίτο Δημοτικόν Σχολείον Σπάρτης”. Κτηριακά άθλιο, διδακτικά όμως ένα εργοστάσιο γνώσεων, ήθους,αξιών και πολλών άλλων.

Ο μαθητής και ή μαθήτρια, δρασκέλιζαν την πόρτα του σχολείου γύρω στα 6-7 χρόνια τους, χωρίς να έχουν περάσει από παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία. Φορούσαν όλα την σχολική ποδιά τους και δεν υπήρχαν έτσι διακρίσεις σε φτωχά και πλούσια και είχαν τα βιβλία τους μέσα σε σάκα αλλά και σε πάνινη τσάντα κάποια, όταν δυσκολεύονταν οι γονείς οικονομικά. Και δυσκολεύονταν πάρα πολλοί γονείς εκείνα τα χρόνια. Όταν ερχότανε ο Χειμώνας και το κρύο και η υγρασία έκαναν την εμφάνιση τους, κάθε παιδί κουβαλούσε και από ένα ξύλο για να είναι πάντα γεμάτη η ξυλόσομπα και να τα κρατάει ζεστά.

Πριν χτυπήσει το κουδούνι τα περισσότερα παιδιά κατέβαιναν τα σκαλιά που οδηγούσαν στο υποτιθέμενο μαγειρείο για να πάρουν να πιούν μια κούπα γάλα, και να φάνε ένα κομμάτι ψωμί και ένα κομμάτι κίτρινο τυρί για να ξεκινήσουν την ημέρα του χορτάτα. Το πρωινό γεύμα ήταν προνόμιο μόνο για κάποιους, όχι για όλους.

Μετά την προσευχή στο προαύλιο, η οποία όταν έβρεχε γινότανε μέσα σε κάθε τάξη ξεκινούσε το μάθημα από Δασκάλους μορφωμένους, καλλιεργημένους, φωτεινούς παντογνώστες. Τέτοιους Δάσκαλους έβγαζαν οι Ακαδημίες κάποτε. Έξη ημέρες την εβδομάδα ο δάσκαλος δίδασκε στα παιδιά ΤΑ ΠΑΝΤΑ. Εκτός από τα βασικά (Γραφή Ανάγνωση, Ορθογραφία, Ιστορία, Θρησκευτικά, Αριθμητική, Φυσική κλπ) τα παιδιά μάθαιναν Καλλιγραφία, Γυμναστική, Χορό, Ωδική, Χειροτεχνία (ξυλογλυπτική, κέντημα κλπ). Κάθε επέτειος ήταν η αφορμή για να προετοιμαστούν οι μαθητές για ανάλογες εκδηλώσεις (ποιήματα, θεατρικά, χορούς). Και για το τέλος της σχολικής χρονιάς είχαν να προετοιμάσουν τα παιδιά για τις Γυμναστικές επιδείξεις. Τα μαθήματα γίνονταν πρωί αλλά και απόγευμα. Έξη ημέρες διδακτικές, οι τρείς από αυτές πρωί και απόγευμα. Και την Κυριακή Εκκλησιασμός. Δηλαδή, παιδιά και Δάσκαλοι βρίσκονταν στο πόδι επτά ημέρες την εβδομάδα.

Εκτός από την δουλειά χωρίς …ρεπό, είχαν, μαθητές και Δάσκαλοι, να αντιμετωπίσουν και κάτι που σήμερα κάνει τους περισσότερους κρατικοδίαιτους, να τρομοκρατούνται και να βγάζουν φλύκταινες.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ την λέγανε, αν έχετε ακουστά!

Από την μια μεριά, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, όσοι μαθητές δεν είχαν αφομοιώσει της γνώσεις που πρόσφερε το σχολείο, ύστερα από την κρίση του δάσκαλου, έμεναν στην ίδια τάξη. Και αναγκαστικά φοιτούσαν στην ίδια τάξη και την επόμενη χρονιά.

Όταν οι μαθητές έφταναν στην Πέμπτη τάξη τα πράγματα δυσκόλευαν. Αξιολογούντο με γραπτές εξετάσεις “εφ’ όλης της ύλης” δυό φορές τον χρόνο. Φεβρουάριο και Ιούνιο. Γραπτές εξετάσεις δύσκολες και απαιτητικές και όχι τεστ του τύπου …
«Πόσα πόδια έχει ο λαγός;
Δύο;
Τέσσερα;
Έξη;»

Και μόνο οι ικανοί προχωρούσαν. Οι υπόλοιποι, άλλη μια φορά στην ίδια τάξη μέχρι να …μάθουν.

Και όταν τέλειωναν το Δημοτικό (όσοι το τέλειωναν) δεν γράφονταν στο Γυμνάσιο ΟΛΟΙ όπως, δυστυχώς συμβαίνει σήμερα. Πάλι περνούσαν από γραπτές εξετάσεις και μόνο οι ικανοί προχωρούσαν. Οι υπόλοιποι κατευθύνονταν σε επαγγέλματα της επιλογής τους και όχι ‘’Κουτσοί-στραβοί στον Άγιο Παντελεήμονα όπως αργότερα διαμορφώθηκε.
Αλλά και οι δάσκαλοι (και όλοι οι εκπαιδευτικοί) μέχρι την δεκαετία του ‘80 αξιολογούντο κατά τακτά διαστήματα και έτσι ξεχώριζε η ήρα από το στάρι.

Έχει καμία σχέση η εκπαίδευση των παιδιών μας σήμερα (ας σταθούμε μονάχα στο Δημοτικό γιατί το μετά πληγώνει παραπάνω) με ότι συνέβαινε πριν από πενήντα και βάλε χρόνια; Μπορεί η τεχνολογία να έχει κάνει θαύματα και οι γνώσεις να είναι προσβάσιμες σε ευρύτερο κοινό (μια εγκυκλοπαίδεια υπήρχε κάποτε σε όλη την γειτονιά και τα παιδιά παίρνανε σειρά για να την χρησιμοποιήσουν) όμως οι γνώστες έχουν κάνει βήματα προς τα πίσω. Δυστυχώς.

«Σήμερα στα σχολεία όλοι βαθμολογούνται με Α στο Δημοτικό (άσε στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο), δουλέψουν δεν δουλέψουν, μάθουν δεν μάθουν. Καμιά σύγκριση με παλαιότερα. Ο απόφοιτος Δημοτικού σχολείου της γειτονιάς πριν από 40 χρόνια, ήξερε πολύ περισσότερα από πολλούς απόφοιτους Λυκείου σήμερα ( Μαρία Ευθυμίου)».

Μήπως όλα αυτά συνέβησαν «Ίνα πληρωθεί το ρηθέν εν έτη 1973 εις την απέναντι πλευράν του Ατλαντικού”,
«Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι΄ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ δηλαδή να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας ενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, κτλ.»;