Η Διαχείριση των υδάτων, η λειψυδρία και η επερχόμενη ερημοποίηση



Τρίτη, 12 Μάιος 2020 19:25 | | E-MAIL ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Ένα μήνα πριν από την επίσημη ημερολογιακή έναρξη του καλοκαιριού ο Ταΰγετος είναι χωρίς χιόνια, ο Ευρώτας έχει μεταβληθεί σ’ ένα μεγάλο ρυάκι, τα ρέματα έχουν σχεδόν «ξεραθεί» και οι πηγές δείχνουν να στερεύουν η μια μετά την άλλη. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος επιστήμονας για να καταλάβει ότι γι’ άλλη μια φορά η «μητέρα φύση» μάς προειδοποιεί για τις οδυνηρές συνέπειες της αλόγιστης κι ανεύθυνης ανθρώπινης στάσης μας απέναντί της. Η λειψυδρία είναι εδώ και κατά τα φαινόμενα θα είναι όλο και πιο έντονη και συχνή στα επόμενα χρόνια.

Οι επιστήμονες μάς πληροφορούν ότι: Τα ¾ της επιφάνειας της Γης καλύπτονται από νερό. Ωστόσο μόνο το 3% από αυτό είναι πόσιμο ενώ τα ¾ αυτού (2,4%) βρίσκεται υπό την μορφή πολικών πάγων (Ανταρκτική). Εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού της γης, της μαζικής κατανάλωσης, της κατάχρησης των φυσικών πόρων και της μόλυνσης του νερού η διαθεσιμότητα του πόσιμου νερού δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και διαρκώς μειώνεται. Γι’ αυτό το λόγο, το νερό αποτελεί στρατηγικής σημασίας αγαθό σε όλη την υφήλιο και αιτία για πολλές πολιτικές διενέξεις.
Οι Έλληνες ανήκουμε στην κατηγορία των πιο σπάταλων καταναλωτών νερού, αφού σε κάθε έναν από μας αντιστοιχούν περίπου 2.400 κυβικά μέτρα το χρόνο όταν ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 1.240 κυβικά μέτρα το χρόνο!!!  

Σύμφωνα με τις σχετικές επιστημονικές έρευνες (η μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η διεθνής έρευνα με επικεφαλής τον καθηγητή Ασίς Σάρμα του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας), ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο έλλειψης νερού κι ερημοποίησης. Η Ελλάδα, λόγω της επιδείνωσης αυτής, θα έχει άμεσες δυσμενείς συνέπειες, μέχρι το έτος 2040, καθώς μία μεγάλη περιοχή στα νότια της χώρας μας φαίνεται ότι θα μετατραπεί σε έρημο, εξαιτίας της έλλειψης νερού. Οι συνέπειες αυτές αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην κλιματική αλλαγή (σε ποσοστό 80% ως 90%), αλλά και σε άλλους παράγοντες, όπως η χρήση της γης και του νερού (10% ως 20%).   Οι ερευνητές προβλέπουν σημαντικές μειώσεις στην αναπλήρωση του υδροφόρου ορίζοντα, ιδίως για την πατρίδα μας (προβλέπεται μια ετήσια απώλεια της τάξης των 810 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού), την Ισπανία και την Πορτογαλία, κάτι που σημαίνει μειωμένη διαθεσιμότητα νερού για άρδευση γεωργικών καλλιεργειών, άρα και μειωμένη διαθεσιμότητα τροφίμων.

Η Ελλάδα, δυστυχώς, συγκαταλέγεται στον κατάλογο με τις 33 χώρες του πλανήτη μας, οι οποίες θα βρεθούν τα επόμενα χρόνια αντιμέτωπες με το εντονότατο πρόβλημα έλλειψης νερού, που θα επιφέρουν οι αλλαγές στο κλίμα, η αμέλεια των υπεύθυνων αρχών για τη λήψη προληπτικών μέτρων και η κάκιστη διαχείριση των υδάτων.
Η ελληνική κοινωνία, με ευθύνη των Αρχών, παραμένει ανενημέρωτη και αγνοεί ότι βρισκόμαστε στο «κόκκινο», μαζί με τις άλλες 32 χώρες, οι οποίες καλούνται να λάβουν άμεσα μέτρα, προκειμένου να προφυλάξουν τον πληθυσμό και τις υποδομές τους.

Η πιθανότητα να στερηθούμε το απαραίτητο νερό για τη διαβίωση του πληθυσμού και την κάλυψη των αναγκών μας είναι μεγαλύτερη από 80%, καθώς το κλίμα γίνεται θερμότερο, οι ζεστές ημέρες του χρόνου αυξάνονται και παρόλα αυτά, απουσιάζει μια σοβαρή και ουσιαστική μελέτη του προβλήματος και δεν εφαρμόζεται μία συγκεκριμένη και αποτελεσματική πολιτική αντιμετώπισής του από την κεντρική, την περιφερειακή και την τοπική εξουσία, ώστε να υλοποιηθούν οι υποδομές για τη συλλογή, διατήρηση και αξιοποίηση του πόσιμου υγρού, το οποίο είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο για την επιβίωση μας.

Στην ανωτέρω λίστα κινδύνου περιλαμβάνονται επίσης χώρες της Μέσης Ανατολής, της Αραβίας, αλλά και ορισμένες ακόμα ευρωπαϊκές, όπως τα Σκόπια και η Ισπανία, ενώ διακρίνει κανείς και το όνομα της Τουρκίας. Στον υψηλότερο δείκτη επικινδυνότητας περιλαμβάνονται οκτώ χώρες και συγκεκριμένα το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Κατάρ, το Σαν Μαρίνο, η Σιγκαπούρη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Παλαιστίνη και το Ισραήλ.

Πολλές χώρες ακόμη παρουσιάζουν δυσοίωνες προβλέψεις, αν και στην παρούσα φάση δεν δείχνουν να απειλούνται. Παρόλα αυτά καμία δεν πρέπει να εφησυχάζει και όλες θα πρέπει να λάβουν προληπτικά μέτρα, καθώς τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν μέχρι το 2040, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στην κορύφωσή του και τότε ίσως να είναι αργά.

Όσον αφορά την περιοχή μας, που ανήκει στις πιο ανησυχητικές ζώνες τις Νότιας Ελλάδας, είναι ολοφάνερο πως τόσο οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, όσο και οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχουν κάνει σχεδόν τίποτα για τη σωστή διαχείριση των υδάτων, για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της επερχόμενης ερημοποίησης, αν και τα καμπανάκια του κινδύνου έχουν χτυπήσει από καιρό (μείωση βροχοπτώσεων – χιονοπτώσεων, πτώση στάθμης υπογείων υδάτων, υφαλμύρωση κλπ).

Ο Ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός έχει επισημάνει με έμφαση ότι: «Η ερημοποίηση συνιστά τεράστια απειλή όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και ολόκληρη την κλειστή λεκάνη της Μεσογείου».
Οι οικολογικοί-περιβαλλοντικοί φορείς, αλλά και η επιστημονική κοινότητα, εδώ και πολλά χρόνια, έχουν καταθέσει δημοσίως τις ανησυχίες και τις προτάσεις τους προς τις Αρχές για την προληπτική αντιμετώπιση του προβλήματος με μέτρα όπως είναι π.χ. η κατασκευή μικρών φραγμάτων ανάσχεσης της ροής του νερού σε ρέματα και χειμάρρους (φράγματα από ξύλο και πέτρα), η διαμόρφωση της κοίτης των ποταμών με τέτοιο τρόπο ώστε να επιβραδύνεται η ροή τους και να δίνεται η δυνατότητα εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφορέα, η καλύτερη διαχείριση του νερού για άρδευση (ώστε να μη γίνεται σπατάλη του), το φύτεμα περισσότερων καλλιεργειών ανθεκτικών στην ξηρασία, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ψύξης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (ώστε να καταναλώνουν λιγότερο νερό)  κ.α..

Είναι ευνόητο, επίσης, ότι χρειαζόμαστε μία πλήρη και κατανοητή ενημερωτική καμπάνια, η οποία θα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του πολίτη και των συλλογικών φορέων για να γίνει κατανοητή η αξία και η σπανιότητα του γλυκού νερού και οι κίνδυνοι από την έλλειψή του. Από την ενημέρωση αυτή θα προέλθει και η ανάλογη υπευθυνότητα για τη σωστή και μετρημένη διαχείρισή του, ώστε να πάψει η άνευ λόγου σπατάλη του.

Τα περιθώρια αντίδρασης σ’ αυτήν την εφιαλτική προοπτική, που μπορεί να αποτελέσει και αιτία πολέμων μεταξύ των κρατών, έχουν στενέψει επικίνδυνα και οι αρμόδιοι θα πρέπει να αναλάβουν δράση για τη λειψυδρία και την ερημοποίηση, έστω κι αυτή την ύστατη ώρα, αφήνοντας κατά μέρος την ανεύθυνη κι επιπόλαιη αντιμετώπιση του ζητήματος της πλανητικής κλιματικής αλλαγής (βλέπε στάση Προέδρου Τραμπ) και τις αρνητικές συνέπειες σε ό,τι αφορά την έλλειψη πόσιμου νερού και τον κίνδυνο της ερημοποίησης. Όλες οι κυβερνήσεις είναι ανάγκη να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να λειτουργήσουν υπέρ των συμφερόντων των πολλών και όχι των ολίγων που βάζουν πάνω απ’ όλα τα κέρδη τους.

Υ.Γ.: Η Περιφέρεια Πελοποννήσου και ο Δήμος Σπάρτης τι έχουν κάνει και πώς σκέπτονται να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα;

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΟΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΘΡΑ
του Ανδρέα Πετρουλάκη
Το κλίκ της ημέρας
του Ανδρέα Πετρουλάκη

Πρόσφατα Νέα

LINARDI
Koutsoviti