Του Στέλιου Ράμφου
 

Πιστεύω στην πίστη. Τη χρειαζόµαστε περισσότερο από ποτέ σε μια εποχή υπολογιστικού ελέγχου δεδομένων, όπως η δική µας. Άλλωστε η ίδια η γνώση ζητεί να την πιστέψουμε, γιατί δεν έχει αυτάρκεια χωρίς τη δική µας αναγνώριση και το πάθος των επιστημόνων. 

Τελικός παραλήπτης της γνώσεως είναι πάντα ο άνθρωπος και γι’ αυτό πρέπει να την εμπιστεύεται. Η γνώση και κυρίως η τεχνική της εκπροσώπηση συνυφαίνεται µε τη θέληση και την πράξη, οπότε έχει ανάγκη εκ των πραγμάτων τη συναισθηματική µας αποδοχή και υποστήριξη. Με την επιστήμη "γνωρίζω", µε την πίστη "μπορώ".  

Η πίστη είναι το κατώφλι της θελήσεως. Αντικείμενο έχει το νόημα των πραγμάτων, την καλύτερή τους εκδοχή, όχι την αμεσότητά τους. Χρειαζόμαστε πίστη για να θέλουμε το καλύτερο ή το ανώτερο. Θέληση χωρίς πίστη είναι αδιανόητη. Η θέληση του καλύτερου ενέχει πίστη σ’ αυτό που µας ενδιαφέρει και µας ικανοποιεί. Είναι μια γνώση πριν τη γνώση, που οδηγεί ενδεχομένως και σε γνώση. Εξ ου και η γνώση επιζητεί να την πιστεύουμε. Αλλιώς µένει ανήμπορη όσο κι αν είναι αυθεντική, όπως πιστοποιεί σήμερα εμφατικά το αντιεµβολιαστικό κίνημα.

Μιλώ για την πίστη σαν συναίσθημά βεβαιότητος, όχι για το εκάστοτε περιεχόμενό της. Άλλο η πίστη σαν ψυχική ενέργεια και άλλο το θρησκευτικό, πολιτικό, αισθητικό ή όποιο περιεχόμενό της, ως ακλόνητη πεποίθηση ή και απόλυτη αμφιβολία. Σαν ψυχική ενέργεια η πίστη στρέφεται στο µμέλλον, ασχέτως εάν συχνά κατά περιεχόμενο είναι προσκολλημένη στο παρελθόν. Υπηρετεί ως διάθεση τη µμετάβαση σε καινούργιο χρόνο, είναι δυνητικά ποιητική στάση στην παρούσα ζωή και όχι φυγή σε άλλον κόσμο. Η πίστη δημιουργεί, δεν αντιγράφει τον κόσμο και γι’ αυτό µπορεί να µας ανανεώνει. Την ελκύει κάθε σύμβολο νέας ζωής, αλλιώς δεν θα είχε µμεταμορφωτική δύναμη. Είναι μια ψυχική άνοιξη µε ήθος εμπιστοσύνης που συν-χωρεί τα πάντα, εν αντιθέσει προς τη φοβική κλεισούρα της δυσπιστίας. Δεν είναι τυχαίο ότι για να αγαπήσω δεν αρκεί να γνωρίσω, πρέπει και να πιστέψω.  Τι γίνεται, όμως, όταν το περιεχόμενο της πίστεως είναι ζοφερό; Τι µας λυτρώνει από τη σκοτεινή πίστη; Μας λυτρώνει η συνύπαρξη της γνώσεως και της πίστεως υπό το φως της αλήθειας, του αγαθού. Και αγαθό είναι η ανθρωπινότης του ανθρώπου.

* Ο κ. Στέλιος Ράµφος είναι φιλόσοφος.