Υπό τον «μανδύα» μιας διμερούς συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ιαπωνίας για τις εξαγωγές προς την αγορά της Ανατολής τελεί εδώ και μερικές ημέρες το ελαιόλαδο της Λακωνίας. Στο πλαίσιο της σύμβασης οικονομικής εταιρικής σχέσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ιαπωνίας, τα δύο μέρη θωρακίζουν πλέον άλλες 42 γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ), μεταξύ των οποίων και ο «πράσινος χρυσός» της Λακωνίας. Συγκεκριμένα, η κατηγορία αφορά έλαια και λίπη (βούτυρο, μαργαρίνη, λάδι κλπ) που «καρποφορεί» ο νομός, ενώ ενδεικτικό της σημασίας που αποδίδεται είναι ότι από την Ελλάδα εντάχθηκε -στην παρούσα συμφωνία- μόνο το κορυφαίο λακωνικό προϊόν.
Η Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης ΕΕ-Ιαπωνίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2019, προστατεύει τις καταχωρημένες ονομασίες γεωργικών προϊόντων διατροφής από απομιμήσεις κι ενέργειες σφετερισμού, αποφέροντας αμοιβαία εμπορικά οφέλη. Επιπλέον, αποσκοπεί να κατευθύνει τους καταναλωτές σε εγγυημένα, αυθεντικά προϊόντα από δύο περιοχές με πλούσια γαστρονομική και πολιτιστική παράδοση.
Οι κανόνες αυτοί διασφαλίζουν ότι οι παραγωγοί της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής κατέχουν συλλογικά δικαιώματα επί των προϊόντων τους, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.
Είναι η τρίτη φορά που επεκτείνεται ο κατάλογος των γεωγραφικών ενδείξεων που προστατεύονται στην Ιαπωνία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την ένταξη 56 ενδείξεων τον Φεβρουάριο του 2021 και 56 τον Φεβρουάριο του 2022.
Μέχρι την τελευταία προσθήκη, 263 ενδείξεις της ΕΕ και 112 ιαπωνικές ενδείξεις προστατεύονταν και από τις δύο πλευρές, αντιπροσωπεύοντας συνολικά 375 καταχωρημένα προϊόντα τροφίμων και ποτών. Η απόφαση για την τελευταία τροποποίηση των παραρτημάτων των γεωγραφικών ενδείξεων υπογράφηκε στις 27 Σεπτεμβρίου στην Ιαπωνία από εκπροσώπους και των δύο μερών και εφαρμόστηκε από τις 30 Σεπτεμβρίου 2023. Η ΕΕ και η Ιαπωνία συμφώνησαν ταυτόχρονα να προσθέσουν έως και 6 ενδείξεις από την Ιαπωνία έως το τέλος του τρέχοντος έτους και να αποφασίσουν το 2025 για άλλη μια επέκταση της λίστας των προστατευόμενων ενδείξεων.
Η Ιαπωνία στους κορυφαίους
εξαγωγικούς προορισμούς της ΕΕ
Η επικύρωση της εν λόγω σύμβασης χαρακτηρίζεται ως από τις σημαντικότερες συμφωνίες μέχρι στιγμής όσον αφορά τις επιχειρήσεις αγροδιατροφής, καθώς η Ιαπωνία αποτελεί την 5η μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ.
Τα κύρια προϊόντα που εξάγει η Ένωση στη χώρα της Άπω Ανατολής περιλαμβάνουν χοιρινό κρέας, κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά, πούρα και τσιγάρα, τυριά, σοκολάτα και ζαχαροπλαστεία με ζάχαρη και άλλα μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα. Η ΕΕ από την πλευρά της εισάγει κυρίως σούπες και σάλτσες, φυτικά προϊόντα, καθώς και παρασκευάσματα τροφίμων και δημητριακών.
Διάκριση ΠΓΕ και ΠΟΠ
με τη Λακωνία εδραιωμένη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει εδώ και χρόνια ενδείξεις αναγνώρισης ποιότητας για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, μεταξύ των οποίων και το ελαιόλαδο. Η προαναφερθείσα συμφωνία με την Ιαπωνία αποτελεί επέκταση αυτού του καθεστώτος.
Συγκεκριμένα, για τα προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) ισχύει: α) κατάγονται από την εν λόγω περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή την εν λόγω χώρα, β) η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά τους μπορούν να αποδοθούν στην εν λόγω γεωγραφική καταγωγή, γ) η παραγωγή, ή/και η μεταποίηση, ή/και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη αυτή γεωγραφική περιοχή. Για την ένδειξη ΠΓΕ απαιτείται σαφής σχέση του προϊόντος, σε ένα τουλάχιστον στάδιο της διαδικασίας παραγωγής, επεξεργασίας ή μεταποίησης, με την οριοθετημένη περιοχή.
Περιοχές Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) αποτελούν ήδη: Άγιος Ματθαίος Κέρκυρας, Λακωνία, Χανιά, Κεφαλονιά, Ολυμπία, Λέσβος, Πρέβεζα, Ρόδος, Θάσος, Σάμος, Ζάκυνθος.
Αξίζει να επισημανθεί ότι στη Λακωνία έχουν κατοχυρωθεί και περιοχές Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) προϊόντων ελαιολάδου και αυτές είναι οι Κροκεές, η Πετρίνα και το Φοινίκι.
Τα προϊόντα ΠΟΠ: α) κατάγονται από τη συγκεκριμένη περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή τη συγκεκριμένη χώρα, β) η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά τους οφείλονται ουσιαστικά ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και γ) η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία τους πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
