Μορφή μάστιγας έχει λάβει τα τελευταία χρόνια η ενδοοικογενειακή -και όχι μόνο- βία στην ελληνική κοινωνία, όπως μαρτυρούν τα δεκάδες περιστατικά που καταγγέλλονται ανά τη χώρα. Οι υποθέσεις σωματικής και ψυχικής κακοποίησης, που συνταράζουν κάθε λίγο την κοινή γνώμη, πυκνώνουν ανησυχητικά και απρόβλεπτα, σε μια πραγματικότητα που μοιάζει να ξεφεύγει από τον έλεγχο και να διαρρηγνύει την κοινωνική συνοχή. Συνακολούθως, εμφατικά είναι τα αισθήματα κατακραυγής και καταδίκης για τους δράστες από τη μία, συμπόνιας και στήριξης για τα θύματα που επιβιώνουν, από την άλλη. Όταν δε, η κατάληξη είναι μοιραία για τους ανθρώπους που «φεύγουν», λαβωμένοι από τον ίδιο τους τον σύντροφο ή συγγενή, οι εκφράσεις κατακραυγής και οδυρμού περισσεύουν. Μέχρις ότου, με μαθηματική ακρίβεια (sic) πλέον, μαθευτεί η επόμενη τραγική ιστορία σε κάποια άλλη γωνιά της Ελλάδας.

Εν μέσω αυτής της νοσηρής μετάλλαξης που εξελίσσεται, η Πολιτεία επιχειρεί να βάλει φραγμό στην ασυδοσία των θυτών και να προσφέρει ανακούφιση σε όσους απελπισμένους υφίστανται καταδικαστέες συμπεριφορές. Η ίδρυση Γραφείων Ενδοοικογενειακής Βίας, η χορήγηση «κουμπιού πανικού» και η φιλοξενία θυμάτων βίας σε ειδικές δομές προστασίας, φιλοδοξούν να αποτελέσουν ανάχωμα στην ματωμένη αλυσίδα του πόνου και του θανάτου.

Ανέλαβε δράση το Γραφείο Σπάρτης
35 συλλήψεις μόνο φέτος στη Λακωνία
Ήδη και στη Λακωνία ενεργοποιήθηκε το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, που ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 10 Ιουνίου 2024. Στεγάζεται στον α΄ όροφο του μεγάρου της Διεύθυνσης Αστυνομίας Λακωνίας στη Σπάρτη (οδός Επ. Βρεσθένης αρ. 18).

Επιχειρώντας να καταγράψει τον ρόλο και τις υπηρεσίες που παρέχει η νέα αυτή υπηρεσία της ΕΛΑΣ, ο «ΛΤ» ήρθε σε επικοινωνία με την Αστυνόμο Α΄ Αριστέα Μαρούλη, προϊσταμένη του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας Επιτελείου Δ/νσης Αστυνομίας Λακωνίας και τον Αστυνόμο Β΄ Χρήστο Τσιμπίδη, προϊστάμενο του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ΑΤ Σπάρτης.

«Ο στόχος της Αστυνομίας είναι να “ανοίξουν” τα στόματα πίσω από τις κλειστές πόρτες, τόσο των θυμάτων που κυρίως είναι γυναίκες και βιώνουν την κακοποίηση, όσο και των ατόμων που με οποιονδήποτε τρόπο λαμβάνουν γνώση, όπως γείτονες, γιατροί, παιδαγωγοί, ψυχολόγοι κτλ», λένε οι κκ Μαρούλη και Τσιμπίδης και τονίζουν: «Αυτός ο στόχος φαίνεται να επιτυγχάνεται, καθώς έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες σε σχέση με το περσινό διάστημα κατά 45%». Διευκρινίζουν πως «μιλάμε για καταγγελίες -αυτά που λαμβάνουμε γνώση- και όχι για περιστατικά, τα συνολικά περιστατικά προφανώς είναι περισσότερα και δεν φτάνουν σε εμάς. Στο νομό Λακωνίας έχουμε προβεί σε 35 συλλήψεις φερόμενων δραστών από αρχές του έτους έως σήμερα, αριθμός που ήδη έχει ξεπεράσει το σύνολο των συλλήψεων ολόκληρου του έτους 2023. Έχουμε επιληφθεί και σχηματίσει δικογραφίες σε περισσότερα από 50 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ξεπερνώντας έτσι το σύνολο των δικογραφιών που σχηματίσθηκαν το 2023», γνωστοποιούν στον «ΛΤ» οι δύο έμπειροι επιτελείς της τοπικής ΕΛΑΣ.

Η σύνθεση και οι υπηρεσίες
Το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας Σπάρτης αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στη συνολική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, λειτουργεί σε 24ωρη βάση και στελεχώνεται από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό με δυνατότητα άμεσης επέμβασης και διαχείρισης των περιστατικών που καταγγέλλονται.

Έχει στελεχωθεί με 8 ειδικά εκπαιδευμένους αστυνομικούς, ώστε να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, αλλά και με την απαιτούμενη ευαισθησία, πολίτες που προβαίνουν σε καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία. Επιπλέον, το Γραφείο διαθέτει περιπολικό για προσαγωγές και συλλήψεις που αφορούν αποκλειστικά και μόνο αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας.

Το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας είναι ειδικότερα αρμόδιο για:
- τον προανακριτικό χειρισμό των υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας που λαμβάνουν χώρα στη Λακωνία, ήτοι την εκδήλωση των δικονομικών ενεργειών, που ορίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία (Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, ειδικότερες νομοθετικές διατάξεις και οδηγίες των Εισαγγελικών Αρχών κλπ), καθώς επίσης υπηρεσιακών ενεργειών, που προβλέπονται από εγκύκλιους, βασικές και κανονιστικές διαταγές των προϊστάμενων αστυνομικών υπηρεσιών.
-την ενημέρωση των πολιτών ως προς τον τρόπο προστασίας τους από εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας και διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους σε περίπτωση θυματοποίησης, καθώς και για την πρόληψη δευτερογενούς επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης, εκφοβισμού και αντεκδίκησης.
- τη συνεργασία με άλλους φορείς και οργανώσεις σε περιπτώσεις που αυτή απαιτείται.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες
Η Αστυνόμος Α΄ Αριστέα Μαρούλη και ο Αστυνόμος Β΄ Χρήστος Τσιμπίδης είναι σαφείς:
«Η ενδοοικογενειακή βία απαγορεύεται με νόμο και η δίωξη της είναι αυτεπάγγελτη. Αυτό σημαίνει ότι:
• Οι αρμόδιες αστυνομικές υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα, όταν πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο, από το ίδιο το θύμα ή /και από τρίτο πρόσωπο, για την τέλεση οποιουδήποτε αδικήματος ενδοοικογενειακής βίας.
• Δεν απαιτείται η κατάθεση παραβόλου ή οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση.

Τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας ορίζονται στο νόμο 3500/2006, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και σε διατάξεις του Ποινικού Δικαίου και μπορούν να διακριθούν στις ακόλουθες κατηγορίες:
- Σωματική βία, όπως σωματική κάκωση, βλάβη της υγείας, επικίνδυνη και βαριά σωματική βλάβη, μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία, ή ψυχικού πόνου, ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση του θύματος κ.α.
- Ψυχολογική βία, όπως απειλή, παρενοχλητική παρακολούθηση (stalking, δλδ. πρόκληση τρόμου ή ανησυχίας, χωρίς απειλή βίας ή άλλης παράνομης πράξης, με την επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθησή, όπως ιδίως με την επιδίωξη διαρκούς επαφής με τη χρήση τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου ή με επανειλημμένες επισκέψεις στο οικογενειακό, κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον αυτού, παρά την εκφρασμένη αντίθετη βούλησή του ατόμου), παράνομη βία (δηλαδή εξαναγκασμός σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή χωρίς το θύμα να υποχρεούται, με τη χρήση βίας ή απειλή με σπουδαίο και άμεσο κίνδυνο.
- Σεξουαλική βία, όπως προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, με λόγο ή έργο, βιασμός κ.α.
- Στον Νόμο 3500/2006 δεν προβλέπεται κάποιο αδίκημα, που να συνιστά οικονομική ενδοοικογενειακή βία ή ενδοοικογενειακή εξύβριση.
- Ωστόσο, τα αδικήματα άσκησης οικονομικής βίας και η εξύβριση προβλέπονται και τιμωρούνται με βάση τις διατάξεις του Ποινικού Δικαίου και μπορώ να τα καταγγείλω».

Περαιτέρω, οι κκ Μαρούλη και Τσιμπίδης, αποσαφηνίζουν πως η ενδοοικογενειακή βία αφορά στις παρακάτω σχέσεις:
«- Αν ασκείται ενδοοικογενειακή βία σε βάρος μου ή σε βάρος άλλου μέλους της οικογένειας μου,
- Αν δε μπορώ να καταλάβω ότι αυτό που συμβαίνει είναι ενδοοικογενειακή βία,
- Αν φοβάμαι για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα τη δική μου ή άλλου μέλους της οικογένειάς μου,
- Αν γνωρίζω ότι σε κάποιον συνάνθρωπό μου (φίλο, συνάδελφο, γείτονα κ.α.) ασκείται ενδοοικογενειακή βία».

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, «απευθύνομαι σε οποιοδήποτε Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ή Αστυνομικό Τμήμα για να ενημερωθώ σχετικά με τις διαδικασίες, τη νομοθεσία και τα δικαιώματά μου», επισημαίνουν οι δύο Αστυνόμοι.

Περαιτέρω, οι υπεύθυνοι του Γραφείου Σπάρτης περιγράφουν πως τα θύματα πρέπει να έχουν «πάντα υπόψη τους ότι αν υπάρχει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας σε εξέλιξη σε βάρος τους ή εναντίον μέλους της οικογένειάς τους ή κατά άλλου προσώπου, καλούν στο “100”. Μπορούν να στείλουν και γραπτό μήνυμα (SMS), αν δε μπορούν να μιλήσουν. Είναι σημαντικό να αναφερθούν με ακρίβεια στη διεύθυνση στην οποία βρίσκονται και να δηλώσουν ότι πρόκειται για επείγουσα ανάγκη.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουν ακόμα ότι: Αν συνεχίσουν να φοβούνται ή νιώθουν ότι κινδυνεύουν ή αν χρειάζονται άμεση συνδρομή και προστασία, τότε χρησιμοποιούν το “panic button” ή επικοινωνούν με το “100”. Αν χρειάζονται πληροφορίες και διευκρινήσεις ή αν επιθυμούν να αναφέρουν πρόσθετα ή συμπληρωματικά στοιχεία, τότε απευθύνονται όσες φορές χρειάζεται στο Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ή στο Αστυνομικό Τμήμα», υπογραμμίζουν στον «ΛΤ» οι κκ Μαρούλη και Τσιμπίδης.

Έχουν πάρει «Panic Button»
τουλάχιστον 10 άτομα στη Λακωνία
Από τον Ιούλιο του 2024 επεκτάθηκε και στον νομό Λακωνίας το πιλοτικό πρόγραμμα «Panic Button», δηλαδή η εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα (app) με την οποία θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να ειδοποιήσουν αθόρυβα την Ελληνική Αστυνομία σε περίπτωση που διατρέξουν οποιαδήποτε απειλή ή κίνδυνο της ζωής ή της σωματικής τους ακεραιότητας. «To Panic Button αποτελεί την ψηφιακή υπηρεσία της Ελληνικής Πολιτείας στη μάχη για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Στον νομό μας έχει χορηγηθεί η συγκεκριμένη εφαρμογή σε τουλάχιστον 10 θύματα ενδοοικογενειακής βίας», αποκαλύπτουν οι κκ Μαρούλη και Τσιμπίδης.

Περιγράφουν σχετικά ότι, «με το πάτημα ενός απλού κουμπιού στο κινητό του τηλέφωνο, ένας συνάνθρωπος μας που διατρέχει σοβαρό κίνδυνο μπορεί να ενημερώσει άμεσα και με ασφάλεια την Αστυνομία. Η εφαρμογή λειτουργεί ως σιωπηλός συναγερμός, καθώς ο θύτης δεν αντιλαμβάνεται την ειδοποίηση της Ελληνικής Αστυνομίας από το θύμα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η χρήση του “Panic Button” μειώνει τον χρόνο ενημέρωσης των Αρχών για το περιστατικό». Συμπληρώνουν πως «η επέκταση της εφαρμογής κρίθηκε αναγκαία, καθώς το κουμπί πανικού έχει σώσει μέχρι σήμερα τις ζωές δεκάδων γυναικών και αποδεικνύοντας ότι μπορεί να καταστεί ένα σημαντικό εργαλείο στη φαρέτρα της Πολιτείας για την αντιμετώπιση της βίας κυρίως κατά των γυναικών».

Η εφαρμογή (app) χορηγείται από τα Αστυνομικά Τμήματα και τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

«Safe Houses»: Η Λακωνία
έχει τις δικές της κιβωτούς
Με μέριμνα της Διεύθυνσης Αστυνομίας Λακωνίας, όπως μεταφέρουν στον «ΛΤ» οι Αστυνόμοι της ΕΛΑΣ Λακωνίας, «έχουν εξασφαλιστεί ένας ή περισσότεροι ειδικά διαμορφωμένοι χώροι που λειτουργούν ως “Safe Houses”, για τη βραχυπρόθεσμη ασφαλή φιλοξενία γυναικών-θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και μελών της οικογένειας τους, όπως τα ανήλικα παιδιά τους, που χρειάζονται προστασία». Εξηγούν πως «οι χώροι αυτοί φυλάσσονται από την Ελληνική Αστυνομία ενώ, σε συνεργασία με τις δομές του Υπουργείου Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Εκκλησία και άλλους κρατικούς και μη κρατικούς κοινωνικούς φορείς, παρέχεται στα θύματα κάθε αναγκαία υποστήριξη. Η μεταφορά των θυμάτων στα “safe houses” πραγματοποιείται από την Ελληνική Αστυνομία με μυστικότητα για λόγους ασφαλείας».

Οι ίδιοι παραδέχονται πως «η καταγγελία για βία ή κακοποίηση μέσα στην οικογένεια συχνά παραμένει ένα ταμπού, ειδικά σε μικρότερες κοινωνίες και στην επαρχία. Ορισμένοι από τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να διστάζουν να καταγγείλουν τέτοιες καταστάσεις περιλαμβάνουν:
-Κοινωνικό στίγμα: Ο φόβος της κοινωνικής απόρριψης και της κριτικής από την κοινότητα.
-Οικογενειακές πιέσεις: Η πίεση από την οικογένεια να “κρατηθούν τα προβλήματα μέσα στο σπίτι”.
-Έλλειψη πληροφόρησης: Οι άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζουν τα δικαιώματά τους ή τις υπηρεσίες υποστήριξης που είναι διαθέσιμες.
-Φόβος αντιποίνων: Ο φόβος ότι η καταγγελία θα οδηγήσει σε περαιτέρω βία ή κακοποίηση.
-Οικονομική εξάρτηση: Η οικονομική εξάρτηση από τον κακοποιητή μπορεί να εμποδίζει τα θύματα να φύγουν από την κακοποιητική κατάσταση.

Μήνυμα προς τα άτομα σε ανάγκη
-Δεν είσαι μόνος/η: Πολλοί άνθρωποι βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις και υπάρχουν πολλοί που θέλουν και μπορούν να βοηθήσουν.
-Ζήτησε βοήθεια: Υπάρχουν οργανισμοί και υπηρεσίες που προσφέρουν υποστήριξη, συμβουλευτική και προστασία.
-Έχεις δικαιώματα: Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να ζει χωρίς φόβο και βία. Υπάρχουν νόμοι που προστατεύουν τα θύματα και τιμωρούν τους δράστες.
-Η ασφάλεια είναι προτεραιότητα: Σε περιπτώσεις άμεσης απειλής, προτεραιότητα είναι η ασφάλεια. Μην διστάζεις να φύγεις από μια επικίνδυνη κατάσταση και να ζητήσεις βοήθεια.
-Υπάρχει ελπίδα: Παρά τις δυσκολίες, είναι δυνατόν να ξεφύγεις από την κακοποίηση και να χτίσεις μια νέα, ασφαλή ζωή».



«Η αντιμετώπιση της βίας
και της κακοποίησης είναι ευθύνη όλων»
Στη λεπτομερή αυτή ενημέρωση για τους αναγνώστες του «ΛΤ», η Αστυνόμος Α΄ Αριστέα Μαρούλη και ο Αστυνόμος Β΄ Χρήστος Τσιμπίδης, υποστηρίζουν εν κατακλείδι: «Η αντιμετώπιση της βίας και της κακοποίησης είναι ευθύνη όλων μας. Με τη σωστή ενημέρωση, υποστήριξη και ενδυνάμωση, μπορούμε να βοηθήσουμε τα θύματα να βρουν τη δύναμη να ξεφύγουν από επικίνδυνες καταστάσεις και να ζήσουν μια ασφαλή και υγιή ζωή.

Η Διεύθυνση Αστυνομίας Λακωνίας, υλοποιεί και προωθεί διάφορες δράσεις και ενέργειες για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και την ενημέρωση του πληθυσμού σχετικά με αυτό το σοβαρό πρόβλημα. Μερικές από τις ενέργειες και δράσεις που μπορεί να περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό τους είναι:
- Εκπαίδευση και κατάρτιση αστυνομικών με ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με την αναγνώριση, τη διαχείριση και την υποστήριξη των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.
- Διοργάνωση εκδηλώσεων, σεμιναρίων και ημερίδων για την ευαισθητοποίηση της κοινότητας και την ενημέρωση σχετικά με τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας.
- Ενέργειες ενημέρωσης στα σχολεία για να ευαισθητοποιηθούν οι νέοι σχετικά με το θέμα και να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν και να αναφέρουν τέτοια περιστατικά.
- Συνεργασία με τοπικές αρχές, κοινωνικές υπηρεσίες και άλλους φορείς για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας».

Συνάμα, καταλήγουν οι δύο αξιωματικοί, «η Διεύθυνση Αστυνομίας Λακωνίας στοχεύει να ενισχύσει την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών, προωθώντας ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον για όλους.

Πρέπει να θυμάστε ότι:
- Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι αποδεκτή: Κάθε μορφή βίας πρέπει να καταγγέλλεται και να αντιμετωπίζεται άμεσα.
- Η ασφάλεια και η προστασία των θυμάτων είναι προτεραιότητα: Υπάρχουν πόροι και υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν.
 -Η κοινότητα παίζει σημαντικό ρόλο: Όλοι οι πολίτες μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας».