Τη διαμόρφωση ενός δικτύου διαδρομών περιήγησης στην Άνω Πόλη, προσβλέπει εν εξελίξει έργο στην καστροπολιτεία Μονεμβασιάς, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση αναβατορίου στο κάστρο, για εμποδιζόμενα άτομα και ΑμεΑ. Οι εν λόγω τεχνικές παρεμβάσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των έργων που υλοποιεί το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) «για την καθολική, κατά το δυνατόν, προσβασιμότητα των πολιτιστικών υποδομών».
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 6.800.360 ευρώ, χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, με πόρους τού Ταμείου Ανάκαμψης. Περιλαμβάνει τη δημιουργία δικτύου διαδρομών περιήγησης, τη σύνδεση του δικτύου με τον χώρο τερματισμού τού αναβατορίου και με επισκέψιμα μνημεία της άνω πόλης. Παράλληλα, όπως γνωστοποιήθηκε, προχωρούν οι διαδικασίες για την εγκατάσταση του αναβατορίου, ώστε η άνω πόλη να καταστεί καθολικά προσβάσιμη, μέσω προγραμματικής σύμβασης πολιτιστικής ανάπτυξης που έχει συνάψει το ΥΠΠΟ με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τον Δήμο Μονεμβασίας και τον Αναπτυξιακό Οργανισμό ΟΤΑ «Πάρνων».
Πέρασε από το ΚΑΣ η ΜΠΕ
Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την εγκατάσταση του εναέριου αναβατορίου, έτυχε της ομόφωνης θετικής γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ). Σύμφωνα με το ΥΠΠΟ, «κατά την εκπόνηση της ΜΠΕ ελήφθησαν υπόψη παράμετροι, όπως η ασφάλεια της μετακίνησης, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο συνολικό τοπίο, το κόστος της κατασκευής και λειτουργίας. Το έργο χωροθετείται, εξ ολοκλήρου, εντός προστατευόμενης περιοχής NATURA 2000, ενώ στη ΜΠΕ καταγράφεται και το αρχαιολογικό περιβάλλον της περιοχής. Το υπουργείο υποστηρίζει πως η μελέτη προτείνει τρόπους και μεθόδους ελαχιστοποίησης και άρσης τυχόν επιπτώσεων από την κατασκευή του έργου, με τη θέσπιση περιβαλλοντικών όρων. «Η εγκεκριμένη πρόταση διασφαλίζει την κατασκευή και λειτουργία τού αναβατορίου, την προσφορότερη λύση από άποψη κατασκευής και λειτουργίας, υπηρετώντας τη στρατηγική τού ΥΠΠΟ για πρόσβαση στον πολιτισμό για όλους», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Μενδώνη: «Από τη λειτουργία του έργου
αναμένονται σημαντικά οφέλη»
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δηλώνει μεταξύ άλλων για τα έργα στην καστροπολιτεία: «Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007–2013, πραγματοποιήθηκαν στην άνω πόλη, εκτός από την αποκατάσταση του περιώνυμου βυζαντινού Ναού της Αγίας Σοφίας, εργασίες ανάδειξης της ευρύτερης περιοχής του, αλλά και της κεντρικής πύλης, περιλαμβάνοντας δύο οικίες και δίκτυο δρόμων καλντεριμιών. Πρόκειται για μία ενδιαφέρουσα μνημειακή ενότητα, η οποία ενοποιείται με την κάτω πόλη με το έργο της διαμόρφωσης του δικτύου των διαδρομών και της σύνδεσής της με το αναβατόριο, προσφέροντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα ανάγνωσης της οργάνωσης και λειτουργίας τής πόλης-κάστρου, ως ενιαίου συνόλου». «Στόχος μας», εξήγησε η υπουργός, «είναι η αναβάθμιση της ποιότητας και της ασφάλειας της περιήγησης στον αρχαιολογικό χώρο και η δημιουργία των απαραίτητων χώρων στάσης και ανάπαυλας για τους επισκέπτες. Η κυκλοφορία στην άνω πόλη οργανώνεται με σύγχρονο τρόπο, που επιτρέπει ανεμπόδιστη περιήγηση για όλους. Ο πολιτισμός, ως κοινωνικό αγαθό, οφείλει να είναι προσβάσιμος σε όλους, είτε πρόκειται για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας είτε για εμποδιζόμενα άτομα είτε ΑμεΑ, ώστε να καθίστανται ισότιμοι κοινωνοί τού πολιτιστικού αγαθού. Οι αναγκαίες επεμβάσεις προσεγγίζονται στη βάση μιας βιώσιμης στρατηγικής για την ανάπτυξη του μνημειακού και οικιστικού συνόλου καθώς, από τη λειτουργία τού έργου αναμένονται σημαντικά οφέλη, όπως τόνωση της απασχόλησης, ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, διευκόλυνση του αναστηλωτικού έργου στην Άνω Πόλη και διαχείριση των έκτακτων αναγκών».
Βήμα-βήμα οι 3 διαδρομές
Κατά την περιγραφή των επεμβάσεων από το Υπουργείο Πολιτισμού, η έρευνα και αποτύπωση επιβεβαίωσε την ύπαρξη τριών βασικών διαδρομών στην περιοχή επέμβασης, οι οποίες διασταυρώνονται και συνδέονται με δευτερεύουσες διαδρομές, με στόχο την επίσκεψη των μνημείων τής άνω πόλης.
Η διαδρομή α΄ είναι η ανατολικότερη εκ των τριών και υψομετρικά βρίσκεται στη χαμηλότερη θέση. Ξεκινάει από την «Τάπια Κρητικού» και το «Σπίτι του Κρητικού», διέρχεται από το δυτικό άκρο της κεντρικής πλατείας τής άνω πόλης και καταλήγει στον Ναό της Αγίας Σοφίας. Η συγκεκριμένη διαδρομή συνδέει την κεντρική πλατεία (σημερινή είσοδος της άνω πόλης) με τον Ναό Αγίας Σοφίας. Η διαδρομή β΄ βρίσκεται δυτικότερα της διαδρομής Α΄, ξεκινά και καταλήγει στα ίδια σημεία. Η διαδρομή γ΄ συναντά το συγκρότημα του οθωμανικού λουτρού και καταλήγει στην Αγία Σοφία.
Στις εργασίες περιλαμβάνονται η εξομάλυνση σημείων με έντονη κλίση, η συμπλήρωση και η κατασκευή στηθαίων και κιγκλιδωμάτων, η δαπεδόστρωση στις διαδρομές, καθαρισμοί, η δημιουργία σημείων στάσης, ώστε να εξυπηρετείται η κίνηση των επισκεπτών, η τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων σε κατάλληλα διαμορφωμένα σημεία.
Σύμφωνα με το υπουργείο, το κτίριο που θα φιλοξενήσει τον χώρο υποδοχής, αλλά και τον σταθμό αφετηρίας τού αναβατορίου παραμένει σε εγγύτητα με την πύλη τής κάτω πόλης, απ’ όπου ξεκινά κανείς την περιήγησή του στη Μονεμβασιά. Για τη λειτουργία τού αναβατορίου απαιτείται ένας χειριστής, σε καθέναν από τους δύο σταθμούς. Κάθε καμπίνα έχει χωρητικότητα 15 ατόμων ή δύο αμαξιδίων ΑμεΑ ή ενός φορείου ασθενοφόρου με δύο τραυματιοφορείς. Η πλατφόρμα τού σταθμού τερματισμού εξυπηρετεί την αποβίβαση και επιβίβαση από και προς τις καμπίνες. Συγχρόνως, λειτουργεί ως μπαλκόνι, προσφέροντας μοναδική εμπειρία πανοραμικής θέας στους επισκέπτες.
Το «ναι» της Περιφερειακής Επιτροπής
και το «όχι» των Φίλων της Μονεμβασιάς
Σημειώνεται ότι περί τα μέσα τού περασμένου Μαΐου, η Περιφερειακή Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Περιφέρειας Πελοποννήσου είχε γνωμοδοτήσει θετικά επί της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου «Εγκατάσταση αναβατορίου ατόμων στο κάστρο Μονεμβασίας». Η επιτροπή απεφάνθη κατά πλειοψηφία υπέρ της ΜΠΕ τού έργου.
Στον αντίποδα, υπενθυμίζεται ότι ο Σύλλογος Φίλων Μονεμβασίας είχε εκφράσει σθεναρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα του έργου, προχωρώντας σε σειρά ανακοινώσεων διαμαρτυρίας προς τους αρμόδιους φορείς και τα ΜΜΕ. Ο σύλλογος είχε μάλιστα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), καταθέτοντας αίτηση αναστολής και ακύρωσης, επικαλούμενος κίνδυνο αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του αρχαιολογικού χώρου και όχλησης των κατοίκων. Στη συνέχεια, ο διαγωνισμός ακυρώθηκε από την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), για να ακολουθήσει δήλωση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, τον περασμένο Φεβρουάριο, σύμφωνα με την οποία «ο διαγωνισμός στη Μονεμβασιά επαναπροκηρύσσεται».
«Τρέχουν» και οι εργασίες
στερέωσης των τειχών
Εν τω μεταξύ, σε πλήρη πρόοδο βρίσκεται και η εκτέλεση του έργου συντήρησης των τειχών στην άνω πόλη, στα σημεία που θα βρίσκονται οι γραμμές τού τελεφερίκ, μήκους 55 μέτρων περίπου, συνολικού προϋπολογισμού 325.000€ (+ΦΠΑ).
Σημειώνεται ότι η συνολική χρηματοδότηση για την κατασκευή τελεφερίκ είναι 6.800.000€, προερχόμενη από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Μονεμβασίας, Σταύρος Χριστάκος, «από αυτά, τα 5.500.000€ αφορούν την κατασκευή τού τελεφερίκ, το οποίο έχει δημοπρατηθεί από τον Δ. Μονεμβασίας και έχει προκύψει ανάδοχος, ενώ η υπόλοιπη πίστωση 1.300.000€ θα δημοπρατηθεί από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠΠΟ. Σε αυτό το ποσό περιέχεται και η στερέωση των τειχών».
Το έργο στερέωσης περιλαμβάνει: α) απομάκρυνση των σαθρών και προβληματικών τμημάτων τού τείχους, β) στερέωση και νέα κατασκευή στα σημεία που το τείχος είχε υποχωρήσει, γ) κατασκευή αποστραγγιστικού έργου ομβρίων υδάτων για την προστασία τού τείχους, δ) αντικατάσταση των κονιαμάτων με επιχρίσματα και αρμολόγηση του τείχους.
Ο Στ. Χριστάκος παρατηρεί ότι «τουλάχιστον τον 19ο και τον 20ο αιώνα, δεν έχει γίνει συντήρηση των τειχών στη θέση αυτή». Ο ίδιος εξηγεί ότι «οι εργασίες θα γίνουν και από τις δυο πλευρές τού τείχους. Όσες εργασίες είναι στην πλευρά της πλαγιάς, θα γίνουν με χρήση ειδικού μηχανήματος για πρόσδεση και ασφάλεια των εργαζομένων». Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που επικαλείται ο αντιδήμαρχος, εκτιμάται ότι «το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 2,5 μήνες από σήμερα».
